Η σιωπή της δικαιοσύνης και η κοινωνία του παραλόγου

Διαβάζοντας τα μεγάλα λόγια των επιτήδειων της πολιτικής, κυβερνώντων και μη, περί προόδου, δικαιοσύνης, λογοδοσίας και μηδενικής ανοχής στην παραβατικότητα, ο λογικός πολίτης τρελαίνεται, ενώ ο παράλογος γελά ικανοποιημένος. Στο τέλος, όλοι μαζί εκπαιδευόμαστε να σκεφτόμαστε τα παράλογα ως λογικά, οικοδομώντας βήμα προς βήμα την κοινωνία του παραλόγου. Ούτε η κοινωνική συνοχή ούτε η έλλειψη δικαιοσύνης φαίνεται να συγκινούν πλέον τα πλήθη, κι όμως, επειδή αποτελούν θεμέλιους λίθους κάθε ευημερίας, η απουσία τους προκαλεί εσωτερική οργή και βαθιά ανησυχία.

Η δικαιοσύνη, ιδίως, με έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, οδηγώντας με να συμμεριστώ απόλυτα τη διαπίστωση του Μανώλη Κοττάκη ότι πολιτισμός είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τον εαυτό μας, κυρίως όταν πρόκειται για δημόσια, απρόσωπα καθήκοντα. Δυστυχώς, ως κοινωνία γινόμαστε ολοένα και πιο απολίτιστοι. Όταν δημόσιοι λειτουργοί, με τις αποφάσεις και τη συμπεριφορά τους, αποτελούν κακά παραδείγματα προς μίμηση, η κοινωνία χάνει το στήριγμά της στην έννοια του πολιτισμού και της συνοχής. Είτε πρόκειται για δασκάλους κάθε βαθμίδας, είτε για αποφοίτους ανώτατης εκπαίδευσης, είτε για δικαστές, όλοι αυτοί αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της κοινωνικής ευημερίας. Κυρίως οι δικαστές και οι δάσκαλοι φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για τις αστοχίες της κοινωνικής συμπεριφοράς, καθώς από τη στάση τους απορρέουν τα πρότυπα που η κοινωνία ακολουθεί. Η αποσύνδεση της εκπαίδευσης από την παιδεία –ιδίως στο πανεπιστήμιο– έχει γεννήσει τα τρία μεγάλα Α της παρακμής: ανομία, ασέβεια και αλαζονεία.

Είναι τραγικό να βλέπεις έντιμους πανεπιστημιακούς να υφίστανται εκφοβισμό επειδή τόλμησαν μόνοι και απροστάτευτοι να υπερασπιστούν τη νομιμότητα, ενώ την ίδια στιγμή το σύστημα, πολιτικό και δικαστικό, ευνοεί τους ανέντιμους συναδέλφους τους. Όταν οι ίδιοι που νομοθετούν αγνοούν την ισονομία και την ευνομία, αποδεικνύουν ότι οι νόμοι θεσπίζονται για να εφαρμόζονται μόνο εις βάρος όσων δεν διαθέτουν πολιτικές διασυνδέσεις. Έτσι, στην Ελλάδα, για να εξασφαλίσει κάποιος επαγγελματική ηρεμία, καλείται να ενταχθεί σε συντεχνίες και κυκλώματα, ακόμη κι αν αυτά συγκρούονται με το ήθος και την ανατροφή του.

Αυτό δεν είναι θεωρητικό. Είναι πραγματικότητα που έχω ζήσει ως μάρτυρας σε υποθέσεις πανεπιστημιακών λειτουργών. Θεώρησα καθήκον μου να καταθέσω υπέρ της αλήθειας, γνωρίζοντας πως οι πανεπιστημιακοί, ως δημόσια πρόσωπα, αποτελούν κοινωνικά πρότυπα και οφείλουν να απομακρύνονται από τα καθήκοντά τους μέχρι την τελική κρίση της δικαιοσύνης. Η απόφασή μου αυτή πηγάζει από βαθιά πίστη ότι η ανομία, η ασέβεια και η αλαζονεία που χαρακτηρίζουν ορισμένους πανεπιστημιακούς είναι καθοριστικοί παράγοντες για το κατάντημα της χώρας, όπως το έχει περιγράψει και η Ευρωπαία Εισαγγελέας.

Ως μάρτυρας σε ποινικά προσδιορισμένες υποθέσεις, ελπίζω πως η δική μου στάση θα συμβάλει έστω και ελάχιστα στη μεταστροφή προς τη λογοδοσία εκείνων που, εκμεταλλευόμενοι γνωριμίες και θέσεις, αλαζονικά αψηφούν τους νόμους. Παρότι δεν μπορώ να αποκαλύψω λεπτομέρειες, ελπίζω πως ένας αδέκαστος δικαστής θα αποδώσει δικαιοσύνη, διδάσκοντας με το παράδειγμά του τι σημαίνει πολιτισμός. Μέχρι τότε, το υπουργείο παιδείας οφείλει να εφαρμόσει απαρέγκλιτα τους νόμους που έχει θεσπίσει για τη λειτουργία των ΑΕΙ.

Οι νόμοι 4957/2022 (άρθρα 180 και 181) και 5225/2025 προβλέπουν ότι όσοι διώκονται ποινικά πρέπει να τίθενται σε διαθεσιμότητα μέχρι να αποφανθεί η δικαιοσύνη. Ωστόσο, τίποτα δεν έχει κινηθεί εις βάρος τους, καθώς οι αρμόδιοι κωφεύουν. Για ακόμη μια φορά, βλέπουμε μια κυβέρνηση που νομοθετεί για τα μάτια του κόσμου, για να φαίνεται στους αδαείς πως στοχεύει στην ισονομία, ενώ στην πράξη προστατεύει τους «ημέτερους». Έτσι, μια μειοψηφία συμφερόντων, το γνωστό 18-20%, επιβάλλεται στο υπόλοιπο 80% των πολιτών, δίνοντας εξουσία σε πολιτικούς παραβάτες να κυβερνούν μέσω της ανομίας. Συνανθρωποι καταντήσαμε, και είναι ντροπή για το παρελθόν και την ιστορία μας.

Η Ευρωπαία Εισαγγελέας αποκάλυψε το μέγεθος της απάτης και της συγκάλυψης σε μεγάλες οικονομικές υποθέσεις που αφορούν χρήματα Ευρωπαίων φορολογουμένων, χωρίς όμως να αγγίξει την καθημερινή απάτη που καταδυναστεύει τον απλό Έλληνα. Όταν πρυτάνεις, όπως σε περιπτώσεις που αποκάλυψε ο Παύλος Πολάκης ή σε όσες γνωρίζω προσωπικά, καλύπτουν και προάγουν όσους θα έπρεπε να απομακρύνονται, τότε η χώρα δεν έχει μέλλον. Η παιδεία δεν προάγεται, όταν οι θεματοφύλακές της διδάσκουν με την ασέβεια και τη διαφθορά τους. Όσα πτυχία κι αν αποκτήσουν οι νέοι, χωρίς παιδεία θα ζήσουν σε μια κοινωνικά ανυπόφορη χώρα, χωρίς τάξη, σεβασμό και δικαιοσύνη – μια θλιβερή ζούγκλα θεσμών.

Στη δημιουργία αυτής της ζούγκλας συμβάλλουμε όλοι, με την ανοχή, τη σιωπή και την αδιαφορία μας απέναντι σε φαινόμενα εξύβρισης, συκοφαντίας, λογοκλοπής, ύποπτων συναλλαγών και τραμπουκισμών μέσα στα ίδια τα πανεπιστήμια. Συμβάλλουμε επίσης με την απροθυμία μας να στηρίξουμε όσους αγωνίζονται μόνοι τους κατά της διαφθοράς. Δεν μας επιτρέπεται πια να μένουμε άπραγοι. Οφείλουμε να αντιδράσουμε, να καταδικάζουμε απερίφραστα τους κυβερνώντες όταν σιωπούν για τα «δικά τους παιδιά» και να υψώνουμε φωνή υπέρ της εφαρμογής των νόμων για όλους, χωρίς εξαιρέσεις.

Οφείλουμε να αντιστεκόμαστε σε κάθε φαινόμενο ευνοιοκρατίας και να μη δείχνουμε καμία ανοχή σε εκείνους που, έχοντας την τιμή να διδάσκουν, μετατρέπουν τη θέση τους σε ασπίδα παρανομίας. Έχουμε φτάσει στο σημείο όπου οι παραβατικές συμπεριφορές στα ΑΕΙ θεωρούνται «φυσιολογικές» και όπου οι έντιμοι εκβιάζονται σε σιωπή. Το γνωρίζω από πρώτο χέρι. Έζησα τη στέρηση δικαιωμάτων, επαγγελματικών και δημοκρατικών, επειδή δεν ανέχθηκα τέτοιες πρακτικές.

Ελπίζω πως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου παιδείας θα πράξει το αυτονόητο: να θέσει σε διαθεσιμότητα όσους διώκονται ποινικά, όσο υψηλή θέση κι αν κατέχουν. Δεν μπορεί ο νόμος να είναι αυστηρός με τους αγράμματους και επιεικής με τους ισχυρούς. Δεν μπορεί ένας Ρομά να φυλακίζεται για άγνοια νόμου, ενώ ένας πανεπιστημιακός να αθωώνεται με το ίδιο πρόσχημα και μάλιστα να προάγεται.

Σε τι κοινωνία έχουμε καταντήσει; Πώς φτάσαμε να ανεχόμαστε την παραβατικότητα των δημοσίων προσώπων, με την ανοχή υπουργών και δικαστών; Τα εγκλήματα των Τεμπών, του ΟΠΕΚΕΠΕ και όσα ακόμη θα αποκαλυφθούν δείχνουν το μέγεθος της σήψης που έχει διαβρώσει τη Δικαιοσύνη. Πότε θα σταθούν οι έντιμοι δικαστές στο ύψος της αποστολής τους, αποδεικνύοντας ότι η Δικαιοσύνη δεν κάνει διακρίσεις; Πότε θα θυμηθούν ότι κι αυτοί οφείλουν υπακοή στους νόμους, γραπτούς και άγραφους, όπως όλοι οι πολίτες;

Είναι ντροπή οι φυλακές να γεμίζουν από ανθρώπους χαμηλής μόρφωσης, ενώ εκείνοι που όφειλαν να παιδεύουν γεύονται την ατιμωρησία. Υπό τέτοιες συνθήκες, το μόνο που περιμένει τα Ελληνόπουλα είναι η δυστυχία. Κύριοι δικαστές, σκεφθείτε το μέλλον των παιδιών σας που φεύγουν στο εξωτερικό αναζητώντας δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Είναι αδιανόητο να αναγκάζουμε τους νέους μας να μεταναστεύουν και να αντικαθίστανται από πληθυσμούς χωρίς κοινή παιδεία και πολιτισμό, επειδή τους στερήσαμε την ελπίδα μιας δίκαιης πατρίδας.

Αξιότιμοι λειτουργοί της Δικαιοσύνης, ελέγξτε τους κόλπους σας για τη δική σας παραβατικότητα. Μην επιτρέπετε να έρχεται μια Ρουμάνα Εισαγγελέας για να σας θυμίσει ότι δεν είστε άξιοι του ρόλου σας. Είναι ντροπή για τη χώρα ο τρόπος που λειτουργεί σήμερα η Δικαιοσύνη. Μην αφήνετε παρεμβάσεις, πολιτικές ή προσωπικές, να καθορίζουν τις αποφάσεις σας. Η θέση του δικαστή δεν είναι επάγγελμα· είναι λειτούργημα ύψιστης ηθικής ευθύνης. Είναι έργο πάνω από κόμματα, πάνω από πιέσεις, πάνω από φαρισαϊκές συμμαχίες και υπόγειες εξαρτήσεις. Αν κάποιος δεν αντέχει το βάρος, ας επιστρέψει στη δικηγορία, αφήνοντας τη θέση σε εκείνον που μπορεί να σταθεί στο ύψος της αποστολής του. Οι Έλληνες αξίζουμε δικαιοσύνη, χωρίς διακρίσεις, χωρίς φόβο και χωρίς σιωπή.