Η υπόθεση Κατσούρη και η σιωπή του επιτελικού κράτους

Σε πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή του, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, αναφέρθηκε στα τραγικά γεγονότα του Αυγούστου 2023, όταν περισσότεροι από 100 οργανωμένοι Κροάτες χούλιγκαν διέσχισαν τη χώρα ανενόχλητοι και έφτασαν μέχρι τη Νέα Φιλαδέλφεια, όπου δολοφονήθηκε ο 29χρονος Μιχάλης Κατσούρης. Παρά την προαναγγελθείσα άφιξή τους και τη γενικευμένη κινητοποίηση που υποτίθεται ότι υπήρχε, το αιματηρό περιστατικό συνέβη με τρόπο που εγείρει ερωτήματα για τη λειτουργία της αστυνομίας και την ευθύνη του κρατικού μηχανισμού.

Ο κ. Χρυσοχοΐδης, απαντώντας στις επικρίσεις, περιορίστηκε να δηλώσει: «Δεν ήμουν εγώ τότε». Όμως η απάντηση αυτή μοιάζει να παραγνωρίζει το βασικό χαρακτηριστικό ενός σοβαρού κράτους: τη θεσμική συνέχεια. Η δημόσια διοίκηση δεν «μηδενίζεται» με την εναλλαγή προσώπων – αντίθετα, στηρίζεται στην επιχειρησιακή συνέχεια και τη λογοδοσία των υπηρεσιακών παραγόντων. Αν η δολοφονία Κατσούρη δεν στάθηκε αρκετή για να σημάνει καμπανάκι επανεκκίνησης και εκκαθάρισης στον μηχανισμό ασφαλείας, τότε ποια υπόθεση θα μπορούσε να το πράξει;

Περίπου δύο χρόνια μετά το τραγικό περιστατικό, η υπόθεση παραμένει στάσιμη. Οι φυσικοί αυτουργοί δεν έχουν εντοπιστεί και η αίσθηση ατιμωρησίας ενισχύεται καθημερινά. Ο υπουργός δήλωσε πρόσφατα πως «γίνεται μια προσπάθεια να συλλεγούν στοιχεία, ώστε να πάρει και πάλι τον δρόμο της αυτή η υπόθεση». Μια δήλωση που γεννά νέα ερωτήματα: γιατί τώρα; Τι προηγήθηκε που οδήγησε στην αδράνεια; Ποιος και γιατί φρέναρε την έρευνα; Και πόσα αποδεικτικά στοιχεία έχουν χαθεί ή αλλοιωθεί στο μεταξύ;

Η ελληνική κοινωνία παρακολούθησε σοκαρισμένη το οργανωμένο πέρασμα των χούλιγκαν, που μπήκαν στη χώρα και έφτασαν στην καρδιά της πρωτεύουσας χωρίς να συναντήσουν σοβαρή αντίσταση. Ένα φαινόμενο που συγκρίνεται σήμερα από πολλούς –εύλογα ή όχι– με την αίσθηση ασυδοσίας που καλλιεργείται σε άλλα πεδία, όπως το μεταναστευτικό. Η έκφραση «μπάτε σκύλοι, αλέστε» επιστρέφει στο δημόσιο λόγο με ανησυχητική ευκολία, όχι ως σχήμα ρητορικής υπερβολής, αλλά ως αντανακλαστικό δυσπιστίας απέναντι στην ικανότητα (ή τη βούληση) του κράτους να επιβάλλει τάξη.

Η ουσία είναι μία: ο Μιχάλης Κατσούρης είναι νεκρός. Και το ερώτημα παραμένει αναπάντητο: ποιος θα λογοδοτήσει; Το κράτος οφείλει απαντήσεις. Όχι προσχηματικές δηλώσεις, ούτε απόπειρες μετακύλισης ευθύνης. Διότι δεν κυβερνούν απλώς υπουργοί· κυβερνούν θεσμοί. Και όταν οι θεσμοί αποτυγχάνουν σε τόσο κρίσιμες υποθέσεις, το πρόβλημα δεν είναι μόνο ποινικό – είναι βαθιά πολιτικό.