Ο ΠΟΥ εντάσσει τις νέες θεραπείες για παχυσαρκία και διαβήτη στον κατάλογο βασικών φαρμάκων
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε σήμερα ότι για πρώτη φορά συστήνει τη χρήση της νέας γενιάς θεραπειών που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές κατά της παχυσαρκίας και του διαβήτη, ενώ ταυτόχρονα απηύθυνε έκκληση να εξασφαλιστεί η διάθεσή τους σε χαμηλότερες τιμές μέσω γενόσημων εκδοχών ώστε να γίνουν προσιτές στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στον κατάλογο των βασικών φαρμάκων, που αναθεωρείται κάθε δύο χρόνια, προστέθηκαν η σεμαγλουτίδη – δραστικό συστατικό των σκευασμάτων Ozempic και Wegovy της δανέζικης εταιρείας Novo Nordisk –, η ντουλαγλουτίδη και η λιραγλουτίδη, καθώς και η τιρζεπατίδη, που χρησιμοποιείται στο φάρμακο Mounjaro της αμερικανικής Eli Lilly.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού, η παχυσαρκία συνδέεται με τεράστιο υγειονομικό βάρος, καθώς μόνο το 2021 περισσότεροι από 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας παθήσεων που σχετίζονται με αυτήν. Ο αριθμός αυτός υπερβαίνει τους θανάτους που προκάλεσαν συνολικά οι τρεις σοβαρότερες μολυσματικές ασθένειες, δηλαδή η ελονοσία, η φυματίωση και το AIDS, γεγονός που καταδεικνύει την παγκόσμια διάσταση του προβλήματος.
Οι θεραπείες που εντάχθηκαν στη λίστα του ΠΟΥ ανήκουν στην κατηγορία φαρμάκων που ενισχύουν τη δράση της ορμόνης GLP-1, η οποία ρυθμίζει την παραγωγή ινσουλίνης και επηρεάζει το αίσθημα κορεσμού. Παρότι αναπτύχθηκαν αρχικά για την αντιμετώπιση του διαβήτη, οι κλινικές μελέτες έδειξαν εντυπωσιακά αποτελέσματα στην απώλεια βάρους, με τους ειδικούς να τις θεωρούν σημαντική πρόοδο στον χώρο της ιατρικής θεραπείας, παρά ορισμένους περιορισμούς που παραμένουν.
Η βασική πρόκληση αφορά την τιμή τους, η οποία σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνά τα 1.000 δολάρια τον μήνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που καθιστά τα φάρμακα απρόσιτα για μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ο ΠΟΥ εξέφρασε την ανησυχία ότι χώρες με χαμηλά εισοδήματα θα μείνουν αποκλεισμένες από την πρόσβαση στις νέες θεραπείες, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα. Για τον λόγο αυτό ζήτησε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός μέσα από την κυκλοφορία γενόσημων σκευασμάτων, ώστε οι τιμές να μειωθούν δραστικά και οι θεραπείες να φτάσουν σε όσους τις χρειάζονται περισσότερο.
Όπως δήλωσε ο Άντριου Χιλ, ερευνητής φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, οι μελέτες δείχνουν ότι η σεμαγλουτίδη θα μπορούσε να παραχθεί σε μεγάλες ποσότητες στην Ινδία με κόστος μόλις 4 δολάρια μηνιαίως, εφόσον αρθούν οι περιορισμοί των πατεντών. Η προστασία της πατέντας της σεμαγλουτίδης λήγει το 2026 σε αρκετές χώρες, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνονται ο Καναδάς, η Ινδία και η Κίνα, γεγονός που αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για την παραγωγή γενόσημων φαρμάκων και τη μείωση του κόστους.
Εκτός από την κύρια δράση τους στην παχυσαρκία και τον διαβήτη, τα συγκεκριμένα σκευάσματα φαίνεται να συνδέονται και με άλλα οφέλη για την υγεία. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA, οι ασθενείς με καρδιακά προβλήματα που λαμβάνουν τέτοιες θεραπείες έχουν 40% χαμηλότερο κίνδυνο νοσηλείας ή πρόωρου θανάτου, ενισχύοντας την άποψη ότι τα φάρμακα αυτά θα μπορούσαν να αλλάξουν ουσιαστικά την πορεία πολλών χρόνιων ασθενειών.
Ο ΠΟΥ υπογραμμίζει ότι η παγκόσμια διάδοση της παχυσαρκίας και του διαβήτη απαιτεί επειγόντως νέες πολιτικές πρόσβασης σε φάρμακα. Το 2022, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο επηρεάζονταν από την παχυσαρκία, ενώ ο αριθμός των ατόμων που ζούσαν με διαβήτη ξεπερνούσε τα 800 εκατομμύρια. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ένταξη των νέων θεραπειών στη λίστα των βασικών φαρμάκων του οργανισμού θεωρείται σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση δύο από τις σοβαρότερες απειλές για τη δημόσια υγεία στον 21ο αιώνα.
