«Ανετοιμαστη» η ελληνική οικονομία στην ενεργειακή μετάβαση – Κίνδυνος για σχεδόν το 28% του ΑΕΠ

Σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση έναντι των νέων πολιτικών απανθρακοποίησης βρίσκεται η ελληνική οικονομία, την ώρα που η κυβέρνηση φαίνεται να αγνοεί τις προειδοποιήσεις των ειδικών για την ανάγκη προσεκτικής μετάβασης. Σύμφωνα με στοιχεία του ινστιτούτου Bruegel, η Ελλάδα προχωρά με ρυθμούς που ξεπερνούν ακόμη και τη Γερμανία, εφαρμόζοντας μια βίαιη ενεργειακή μετάβαση, με σημαντικές συνέπειες για την οικονομική της σταθερότητα.

Η χώρα συγκαταλέγεται στις έξι πιο εκτεθειμένες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με το 27,9% του ΑΕΠ της να θεωρείται ευάλωτο – ποσοστό υπερδιπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16,2%). Η Ελλάδα ακολουθεί σε επιβάρυνση τις Πολωνία, Βουλγαρία, Εσθονία, Τσεχία και Λιθουανία, ενώ η υψηλή εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα –τόσο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όσο και σε κρίσιμους τομείς όπως η βιομηχανία και οι μεταφορές– αναδεικνύει τις δομικές αδυναμίες της παραγωγικής βάσης.

Το «έλλειμμα ετοιμότητας» της χώρας υπολογίζεται στο 13,9%, καταδεικνύοντας τη δυσκολία προσαρμογής στις απαιτήσεις της πράσινης μετάβασης. Η ανάγκη μείωσης των εκπομπών ρύπων καθιστά την ενεργειακή μεταρρύθμιση όχι μόνο αναγκαία, αλλά και εξαιρετικά απαιτητική.

Το ινστιτούτο Bruegel προτείνει έναν πιο ισορροπημένο σχεδιασμό, με διαφοροποίηση του ρυθμού μετάβασης ανά τομέα. Συγκεκριμένα, προτείνει την επιτάχυνση της μετάβασης όπου αυτό είναι εφικτό και την υιοθέτηση πιο σταδιακών μέτρων σε κλάδους με υψηλό βαθμό ευαλωτότητας, ώστε να μειωθούν οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις.

Μεταξύ των βασικών συστάσεων περιλαμβάνεται η καθιέρωση φόρων άνθρακα, η ενίσχυση επενδύσεων σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών, καθώς και η αξιοποίηση επιδοτήσεων και κονδυλίων της Ε.Ε. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο της Ελλάδας στην παραγωγή βιοκαυσίμων, με δυνατότητες ανάπτυξης στην καθαρή ναυτιλία.

Παράλληλα, η μελέτη τονίζει την ανάγκη για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αποθηκευτικά συστήματα, προκειμένου να περιοριστεί η εξάρτηση από το φυσικό αέριο. Επίσης, προτείνεται η δημιουργία πράσινων βιομηχανικών και μεταφορικών clusters μέσω συνεργειών δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Η Ελλάδα καλείται να χαράξει έναν σαφή οδικό χάρτη που θα συνδυάζει τεχνολογική καινοτομία, επενδυτική στρατηγική και κοινωνική στήριξη, ώστε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και –τελικά– να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες της ενεργειακής μετάβασης.