Η σιωπηρή αποσύνδεση της εξουσίας από την κοινωνία

Στο Μέγαρο Μαξίμου μπορεί να πανηγυρίζουν για τα δημοσκοπικά ευρήματα που εμφανίζουν τη Νέα Δημοκρατία να διατηρεί διαφορά από το δεύτερο κόμμα, ακόμη και αν τα ποσοστά της εμφανίζουν σταθερή πτωτική τάση, αλλά η ερμηνεία αυτή είναι μεν επιφανειακή, αν όχι παραπλανητική.

Οι τελευταίες μετρήσεις, που καταγράφουν πλειοψηφικό ποσοστό υπέρ της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, υπερδιπλάσιο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, αποκαλύπτουν ότι το πραγματικό ζήτημα δεν είναι η σειρά κατάταξης των κομμάτων, αλλά η φθίνουσα πολιτική νομιμοποίηση της κυβέρνησης. Παρά την εμφανή τάση να αγνοείται η ουσία, ο Κ. Μητσοτάκης και η ηγετική ομάδα επιμένουν να εστιάζουν στα νούμερα και στις συγκρίσεις, αποφεύγοντας να κοιτάξουν το «φεγγάρι», δηλαδή τη μεταβολή της κοινωνικής στάσης απέναντί τους.

Το «φεγγάρι» στην παρούσα συγκυρία είναι η αλλαγή της κοινωνικής αντίληψης απέναντι στη διακυβέρνηση. Για πρώτη φορά μετά το 2019, ένα ευρύ κοινωνικό ρεύμα δεν περιορίζεται σε επιμέρους κριτική πολιτικών επιλογών, αλλά αμφισβητεί ευθέως την πολιτική συνέχεια. Η αυξανόμενη αποδοχή της ιδέας των πρόωρων εκλογών δεν αποτελεί απλώς έκφραση δυσαρέσκειας, αλλά δείγμα ότι η κοινωνία αμφισβητεί το δικαίωμα της κυβέρνησης να εξαντλήσει τη θητεία της με τους ίδιους όρους λειτουργίας.

Το αφήγημα της «κανονικότητας», που αποτέλεσε τον πυρήνα της υπεροχής του πρωθυπουργού, εμφανίζει πλέον έντονα σημάδια κόπωσης. Η σταθερότητα και η τεχνοκρατική διαχείριση, που αρχικά λειτούργησαν ως ισχυρά πλεονεκτήματα, δεν παράγουν πλέον πολιτική υπεραξία, αλλά εκλαμβάνονται ως έλλειψη στρατηγικής ανανέωσης και ένδειξη παρακμής. Ο μύθος της κυβερνητικής κανονικότητας φαίνεται να έχει σβήσει, αφήνοντας τον χώρο για νέες αμφιβολίες και απαιτήσεις από την κοινωνία.

Η κυβέρνηση συνεχίζει να ασκεί εξουσία, αλλά χωρίς ανανεωμένο πολιτικό σχέδιο. Η καθημερινή διαχείριση υπερτερεί έναντι της διαμόρφωσης οράματος, με αποτέλεσμα τη διαρκή απόσταση από τις κοινωνικές προσδοκίες. Η απαίτηση για εκλογές γίνεται αισθητή πλέον και μέσα στο εκλογικό ακροατήριο της Νέας Δημοκρατίας, ένδειξη εσωτερικής φθοράς και κόπωσης στις σχέσεις μεταξύ ηγεσίας και βάσης, καθώς η πίεση δεν προέρχεται μόνο από την κοινωνία, αλλά και από την ίδια την κομματική δομή.

Σε αυτό το περιβάλλον, η πολιτική κυριαρχία του κυβερνώντος κόμματος δεν βασίζεται πλέον σε θετική κοινωνική ταύτιση, αλλά σε αρνητικά κίνητρα: στην έλλειψη πειστικής εναλλακτικής, στον φόβο της αβεβαιότητας και στη λογική του «μη χείρον». Πρόκειται για μία μορφή εξουσίας με κοινοβουλευτική ισχύ, αλλά χωρίς πολιτική ηγεμονία. Το πρόβλημα δεν είναι η αντοχή της κυβέρνησης θεσμικά μέχρι το τέλος της τετραετίας, αλλά η δυνατότητα ανάκτησης του πολιτικού νοήματος της διακυβέρνησης. Η συζήτηση για τον χρόνο των εκλογών αποκτά πλέον διαφορετικό περιεχόμενο: αφορά την ίδια την ικανότητα της κυβέρνησης να ασκεί εξουσία με όρους πολιτικής νομιμοποίησης, που έχουν ήδη τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Το «φεγγάρι» παραμένει η απώλεια πολιτικής πειθούς και κοινωνικής ανοχής, και αν η ηγεσία συνεχίσει να εστιάζει μόνο στο «δάχτυλο» των αριθμών, το χάσμα με την κοινωνία θα μεγαλώνει, με αβέβαιες συνέπειες για το μέλλον της κυβέρνησης.